Η ζάχαρη έρχεται σε διάφορες μορφές. Οι πιο απλές μορφές της είναι η γλυκόζη και η φρουκτόζη. Αυτές οι ενώσεις μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους σε ζευγάρια ή πιο μακριές αλυσίδες, δημιουργώντας μόρια υδατανθράκων τα οποία χρησιμοποιεί ο οργανισμός μας για ενέργεια.
Η πιο διαδεδομένη μορφή ζάχαρης που όλοι μας είμαστε εξοικειωμένοι είναι αυτή της επιτραπέζιας ζάχαρης, η οποία διαλύεται στο νερό και δίνει στα τρόφιμα μια γλυκιά γεύση. Το κανονικό της όνομά, δηλαδή η «σουκρόζη», αποτελείται από κρυστάλλους γλυκόζης και φρουκτόζης. Αυτό το είδος σουκρόζης λέμε ότι είναι η επεξεργασμένη ζάχαρη, αλλά υπάρχουν και άλλα ακατέργαστα τρόφιμα που είναι υψηλά σε απλά σάκχαρα, όπως για παράδειγμα το μέλι (το οποίο αποτελείται εξίσου από γλυκόζη και φρουκτόζη), οπότε από αυτή την σκοπιά, είναι πρακτικά ζάχαρη (1).
Όσο αυτές οι αλυσίδες με τα σάκχαρα μεγαλώνουν, τόσο χάνεται αυτή η γλυκιά γεύση, όπως επίσης και η διαλυτότητα στο νερό (2). Αυτές οι μεγάλες αλυσίδες ονομάζονται πολυσακχαρίτες και σχηματίζουν σε μεγάλο βαθμό αυτά που λέμε αμυλωδη τρόφιμα, όπως είναι το ρύζι, το ψωμί, τα μακαρόνια, και οι πατάτες.
Η ζάχαρη λοιπόν, υπάρχει σε πάρα πολλά από τα πράγματα που τρώμε, και αυτό αλήθεια είναι καλό, γιατί βιολογικά το σώμα μας είναι φτιαγμένο για να καίει ζάχαρη, και το κάνει και αρκετά αποδοτικά.
Σχεδόν κάθε μέρος του σώματος μας είναι φτιαγμένο από κύτταρα, και αυτά τα κύτταρα μας βοηθάνε να αναπνεύσουμε, να σκεφτόμαστε και πολλά ακόμη. Μπορεί η δουλειά τους να είναι διαφορετική, αλλά έχουν σίγουρα ένα κοινό.
Ότι πρέπει να τα τροφοδοτούμε με ενέργεια για να επιβιώνουν έτσι ώστε το καθένα από αυτά να επιτελεί την διεργασία που πρέπει.
Για να τροφοδοτηθούν όμως, πρέπει να μετατρέψουν τα θρεπτικά στοιχεία από τα φαγητά που καταναλώνουμε στην δίαιτά μας, σε μια διαφορετική μορφή ενέργειας. Μια μορφή ενέργειας που αυτά μπορεί να χρησιμοποιήσουν. Αυτή η μορφή ενέργειας ονομάζεται ATP. Πολύ απλοϊκά θα σας πω ότι η διαδικασία παραγωγής ATP ξεκινάει με την γλυκόζη.
Έτσι η γλυκόζη είναι αυτή που τροφοδοτεί κάθε μας κύτταρο. Όταν καταναλώνουμε τρόφιμα που είναι ψηλά σε γλυκόζη, όπως για παράδειγμα αναψυκτικά, τότε η γλυκόζη μπαίνει κατευθείαν στο αίμα και είναι έτοιμη να χρησιμοποιηθεί. Όταν επίσης καταναλώνουμε αμυλούχα τρόφιμα, τότε αυτά πέπτονται με σκοπό να διασπαστούν αυτές οι μεγάλες αλυσίδες υδατανθράκων σε πιο μικρές, δίνοντας ως τελικό προϊόν πάλι την γλυκόζη.
Εάν για κάποιον λόγο δεν προσλαμβάνουμε υδατάνθρακα από την διατροφή μας, τα κύτταρα μπορούν να τροποποιήσουν το λίπος και τις πρωτεΐνες σε γλυκόζη.
Γιατί;
Επειδή χρειάζονται / προτιμούν γλυκόζη για να επιβιώσουν
Εδώ είναι που η ζάχαρη πετυχαίνει στο δρόμο τον καρκίνο, επειδή ο καρκίνος είναι μια ασθένεια των κυττάρων.
Τα καρκινικά κύτταρα συνήθως μεγαλώνουν γρήγορα, πολλαπλασιάζονται σε μεγάλο ρυθμό, και προφανώς για να γίνει αυτό χρειάζεται αρκετή ενέργεια. Άρα τι ακριβώς συμβαίνει; Τα καρκινικά κύτταρα χρειάζονται πολύ γλυκόζη (3). Εδώ γεννήθηκε ο μύθος της ζάχαρης και του καρκίνου: Εάν τα καρκινικά κύτταρα χρειάζονται πολύ γλυκόζη, άμα κόψω την γλυκόζη θα σταματήσω την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, ή και μάλλον θα σταματήσω την ανάπτυξη τους αρχής εξ’ αρχής.
Δυστυχώς δεν είναι τόσο απλό. Όλα τα κύτταρά μας χρειάζονται γλυκόζη, και δεν υπάρχει τρόπος ακόμη ώστε να δείξουμε στα κύτταρα μας πώς να χρησιμοποιούν όλη την γλυκόζη που χρειάζονται και να μην δίνουν καθόλου στα καρκινικά κύτταρα.
Και υπενθυμίζω όπως είπα πριν πως, όχι μόνο η ζάχαρη, αλλά και τα μακαρόνια, και το ρύζι, και οτιδήποτε περιέχει υδατάνθρακα στο τέλος της ημέρας θα γίνει γλυκόζη στο αίμα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά και κάποια αμινοξέα μπορεί να γίνουν.
Οπότε, γενικά δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν πως η προσκόλληση σε μια δίαιτα χωρίς σάκχαρα θα μειώσει το ρίσκο να πάθουμε καρκίνο ή θα αυξήσει τις πιθανότητες να ξεπεράσουμε γρήγορα την ασθένεια. Και περνώντας σε ένα ακόμα λίγο πιο ακραίο παράδειγμα, οι περιοριστικές δίαιτες εφόσον ακολουθούνται για αρκετό καιρό, μπορεί να οδηγήσουν σε πολύ αρνητικές συνέπειες για την υγεία, επειδή ο περιορισμός τροφίμων συνήθως θα επιφέρει διατροφικές ανεπάρκειες, και στην συγκεκριμένη περίπτωση, βιταμινών, και φυτικών ινών (4).
Αυτό το γεγονός είναι ακόμα πιο σημαντικό για ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο, καθώς πολλές από τις θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορούν να οδηγήσουν το σώμα σε τέτοιο στρες, που σε συνδυασμό με περιοριστικού τύπου δίαιτες, να εμποδίσουν περεταίρω την ανάκαμψη.
"Άρα τρώω όσο ζάχαρη θέλω;"
Συνήθως λέμε ότι πρέπει κάποιος να μειώσει την κατανάλωση ζάχαρης λόγω μιας έμμεσης σχέσης μεταξύ της ζάχαρης και του καρκίνου. Και ποια είναι αυτή σχέση;
Στην σχέση του βάρους με τον καρκίνο (5).
Μελέτες παρατήρησης έχουν συσχετίσει ότι την κατανάλωση ζάχαρης με διαφόρους μηχανισμούς που οδηγούν στην κατανάλωση περισσότερων θερμίδων, και έτσι στην πρόσληψη βάρος. Αυτό με την σειρά του είναι κάτι παραπάνω από σημαντικό, καθώς η παχυσαρκία αυξάνει πολύ το ρίσκο για διαφορετικούς τύπους καρκίνου.
Η παχυσαρκία είναι ο μεγαλύτερος τροποποιήσιμος επιβαρυντικός παράγοντας του καρκίνου, μετά το κάπνισμα (6).
Πρέπει επίσης να ξεκαθαρίσουμε ότι σε αυτό που σου είπα μόλις, αναφέρομαι στα απλά σάκχαρα, και κυρίως στα επιπρόσθετα σάκχαρα, την επιπρόσθετη ζάχαρη, όχι για παράδειγμα σε αυτά που βρίσκονται φυσικά στα φρούτα, στο γάλα ή ακόμα και σε διάφορα αμυλώδη τρόφιμα.
