Τι είναι το πρωινό
Ως πρωινό ορίζουμε το πρώτο γεύμα που κάνουμε το πρωί, μετά από ολονύκτια νηστεία, και η αλήθεια είναι ότι έχει μια φήμη για το ότι είναι το πιο υγιεινό γεύμα της ημέρας. Η κατανάλωση του προτείνεται από μεγάλους οργανισμούς (1,2,3) ενώ άλλοι αποθαρρύνουν κατηγορηματικά την παράλειψή του (4), καθώς έχει προταθεί ως παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών (5) και διαβήτη (6).
Γενικά, η κατανάλωση πρωινού σχετίζεται με αυξημένο κορεσμό (7), με αυξημένη φυσική δραστηριότητα (8,9), και όπως είναι φυσικό με μειωμένο βάρος (10). Αρά ναι, σχετίζεται με ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής, και με την διατήρηση ενός πιο υγιούς δείκτη μάζα σώματος, αλλά ίσως και να μην είναι η καθαυτού αιτία.
Οι περισσότεροι ισχυρισμοί για τα θετικά του πρωινού, προέρχονται από συσχετίσεις και μελέτες παρατήρησης (11).
Και τι εννοώ με αυτό. Μια μελέτη παρατήρησης ουσιαστικά είναι μια έρευνα που ο ερευνητής δεν παρεμβαίνει στο δείγμα της μελέτης του, απλά το παρατηρεί και παίρνει σημειώσεις. Ωστόσο αυτό δεν θεωρείται μεγάλο επιστημονικό πειστήριο καθώς τα δεδομένα μπορεί πολύ εύκολα να επηρεαστούν από παράγοντες που δεν εξετάζονται ή δεν ελέγχονται.
Γι’ αυτό υπάρχουν οι μελέτες παρέμβασης. Σε αυτές τις μελέτες κρατάμε σταθερούς όσους παράγοντες μπορούμε και παρεμβαίνουμε μόνο σε έναν για να δούμε τελικά εάν όντως επηρεάζει το αποτέλεσμα που ψάχνουμε.
“Τι έχουν δείξει οι μελέτες παρέμβασης;”
Όχι αυτό που νομίζεις.
Έχει φανεί πως η παράλειψη του πρωινού συνδέεται με σημαντικά χαμηλότερο βάρος, σε σχέση με την κατανάλωση του (12). Επίσης φαίνεται πως παρεμβαίνοντας και κάνοντας κάποιον να τρώει πρωινό, μπορεί να αυξηθεί το θερμιδικό περιεχόμενο τους διαιτολόγιού του κατά περίπου 260 θερμίδες (12). Τι σημαίνει αυτό; Ότι σε άτομα που δεν καταναλώνουν συνήθως πρωινό, η κατανάλωσή του δεν τους οδήγησε στο σε μικρότερη κατανάλωση φαγητού μέσα στην μέρα.
Αυτό βέβαια πάει κόντρα στους οδηγούς που έχουμε μέχρι σήμερα και μάλλον ο λόγος είναι ο εξής: Η σχέση μεταξύ πρωινού και βάρους όπως ανέφερα βασιστεί κυρίως σε μελέτες παρατήρησης και όχι παρέμβασης, όπως αυτή που σας ανέφερα πιο πάνω.
Και που είναι το κακό; Ότι κάποιοι παράγοντες που δεν ελέγχθηκαν στις μελέτες παρατήρησης μπορεί να συνέβαλαν στην σχέση αυτή πρωινού και βάρους.
Για παράδειγμα, δεν θεωρείς φυσιολογικό αυτοί που τρώνε συνήθως πρωινό, να ασκούνται, να πίνουν λιγότερο αλκοόλ ή ακόμα και το να μην καπνίζουν τόσο;
Το 78% των ατόμων που χάνουν και διατηρούν το βάρος τους, φαίνεται ότι τρώει καθημερινά πρωινό, ενώ το 90% αυτών τρώει πρωινό τουλάχιστον 4 φορές την εβδομάδα (9). Αλλά και πάλι, ανάμεσα σε αυτούς που τρώνε ή όχι, δεν υπάρχουν διαφορές στην μείωση του βάρους κατά την διάρκεια της φάσης απώλειας βάρους.
Ίσως λοιπόν το πρωινό από μόνο του δεν να μην είναι ο κύριος παράγοντας που διαμορφώνει το βάρος ενός ατόμου. ΄Όπως έχουμε ξαναπεί, το βάρος μας ρυθμίζεται από τις θερμίδες που τρώμε και που σπαταλάμε,
και για να καταρρίψω ακόμη ένα μύθο:
πολλοί παροτρύνουν να τρώμε πρωινό για να αυξήσουμε τον μεταβολισμό μας, ενώ για να είμαι ειλικρινής, τα επιστημονικά δεδομένα δεν στηρίζουν αυτή την θεωρία, ούτε σε νορμοβαρείς (13) ούτε σε υπέρβαρα άτομα (14).
“Τι θα γίνει όμως ένα παροτρύνουμε κάποιον που δεν τρώει πρωινό να ξεκινήσει οπωσδήποτε;”
Απαιτώντας από άτομα που δεν έτρωγαν πρωινό να ξεκινήσουν να τρώνε, οδήγησε αυτά τα άτομα αυτά να τρώνε παραπάνω θερμίδες ημερησίως και αυξήσουν το βάρος τους (12).
"Kαι εάν δεν τρώμε πρωινό;" Δεν χάθηκε ο κόσμος.
Απ’ ότι φαίνεται, η όρεξη ρυθμίζεται αναλόγως, οπότε δεν υπάρχει θέμα ρύθμισης της όρεξης (12). Όχι μόνο αυτό. Σε αυτούς που δεν τρώνε συνήθως πρωινό, όχι μόνο η όρεξη αλλά και η ευαισθησία στην ινσουλίνη, και τα λιπίδια αίματος, παραμένουν σταθερά με το να μην τρώνε -σε αντίθεση όμως με αυτούς που παραλείπουν το πρωινό ενώ συνήθως τρώνε-.
Άρα εάν τρώτε πρωινό συνεχίστε, εάν όχι, ίσως να μην υπάρχει κάποιος δραματικός λόγο για να πιεστείτε να ξεκινήσετε.
Η κατανάλωση πρωινού συχνά θεωρείται ένα απαραίτητο στοιχείο μιας δίαιτας που παίζει τον πιο καθοριστικό ρόλο στην απώλεια βάρους. Αυτό όμως φαίνεται πως δεν ισχύει, και η διαμόρφωση ενός υγιούς βάρους έγκειται πρώτα απ’ όλα στο πόσες θερμίδες καταναλώνουμε.
Σίγουρα δεν παροτρύνω όσους καταναλώνουν πρωινό να το σταματήσουν ή δεν παροτρύνω όσους δεν τρώνε πρωινό να μην το δοκιμάσουν. Απλά δείτε τι σας ταιριάζει και πόσο εύκολα μπορείτε σε βάθος χρόνου να διαμορφώσετε υγιεινές διατροφικές συνθήκες, χωρίς όμως να κινδυνολογείτε και να εμμένετε ότι το βάρος δεν διαχειρίζεται διαφορετικά.
